آشنایی با چند اصطلاح تخصصی خانه هوشمند
مزایا و فواید فراوان خانه هوشمند سبب شده است که افراد زیادی به فکر هوشمند سازی ساختمان یا محل کار خود بیفتند. اما واضح است که این فناوری مانند هر تکنولوژی نوظهوری دیگر دارای واژگان و اصطلاحات تخصصی است که نام آن‌ها و کاربردشان برای افراد غیرمتخصص ناآشنا بوده و سبب سردرگرمی آن‌ها می‌شود. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا با مهمترین اصطلاحات و واژه‌های تخصصی خانه هوشمند نظیر گجت‌ها، دوایس‌ها، پروتکل و امثال آن آشنا شوید.
دیوایس (Device) چیست؟
دیوایس واژه‌ای انگلیسی و به معنای دستگاه بوده که در تکنولوژی خانه هوشمند به تمام تجهیزات هوشمند سازی اطلاق می‌شود. از آنجایی که بیشتر این تجهیزات از معرض دید ساکنان ساختمان مخفی بوده و وظیفه خود را به صورت مستقل انجام می‌دهند، به دیوایس مشهور هستند. دیمرهای روشنایی، سیستم هوشمند پخش صوتی و تصویری، کنترلرهای پرده، رله، انواع عملگر و نظیر آن دیوایس خانه هوشمند به شمار می‌آیند.
به عبارتی دیگر هر چیزی که واسط بین فرمان تا اجرا هست یک دیوایس است. مثلا در موتور پرده‌های اتومات هنگامی که فرمان باز و بسته شدن پرده را از طریق اپلیکیشن گوشی همراه یا کلید تاچ نصب شده بر روی دیوار خانه یا توسط کنترلر پرده به موتور پرده داده می‌شود؛ یا تمامی عملگرها و دیمرهایی که جهت نورپردازی خانه و روشن و خاموش کردن چراغ‌ها یا رشته LED به منظور تعویض کد رنگ به کار می‌روند، همگی نمونه‌های دیوایس هستند.
نکته‌ای که وجود دارد افراد برای هوشمند سازی خانه خود نیازی به شناخت و انتخاب دیوایس ندارند؛ بلکه شرکت ارائه دهنده تجهیزات هوشمند سازی بر اساس آپشن‌های درخواست شده تجهیزات و دستگاه‌های لازم را تهیه و انتخاب خواهد کرد.
گجت (Gadget) چیست؟
طبق یک تعریف کلی گجت به وسیله‌های کوچک جدید و خلاقانه‌ای گفته می‌شود که برای ساخت آن‌ها از فناوری نوینی استفاده شده است. از آنجایی که گجت‌های وظایفی کوچکی بر عهده داشته و کارهای کوچک را آسان می‌کند، از این رو به ابزارک مشهور شده است.
امروزه با توجه به ورود تکنولوژی هوشمند به تمامی ابعاد زندگی بشر از جمله گوشی‌های همراه، خودرو، لوازم خانگی، سخت‌افزار و غیره گجت‌های مختلفی به وجود آمده و در هر کدام کاربرد مخصوص به خود را دارد.
گجت قفل درب هوشمند، پارکینگ هوشمند و چراغ هوشمند به عنوان ۳ گجت محبوب و بسیار پرکاربرد در هوشمند سازی خانه محسوب می‌شوند. همچنین ترموستات هوشمند، اسپیکر، پریز هوشمند، ویدئو مونیتور، حسگر دود و دی‌اکسید کربن و کنترل‌کننده صدای هوشمند همگی از انواع گجت‌های معروف خانه هوشمند به شمار می‌آیند.
تفاوت دیوایس و گجت
در اینجا قبل از پرداختن به دیگر اصطلاحات تخصصی خانه هوشمند به بررسی تفاوت گجت‌ها با دیوایس بپردازیم. به طور کلی بیشتر امور در خانه هوشمند نظیر روشن یا خاموش شدن چراغ‌های معمولی، تنظیم دمای هوا و یا باز و بسته شدن پرده‌ها به عهده دیوایس‌ها یا دستگاه‌ها هستند. ولی گجت‌ها خود به تنهایی وسایل هوشمندی هستند. بنابراین گجت‌ها را می‌توان بدون هوشمند سازی خانه تهیه کرده و از آن‌ها استفاده نمود.
هاب (Hub) چیست؟
در شبکه‌های کامپیوتری هاب یکی از تجهیزات سخت‌افزاری است که از آن به عنوان رابط و برپاکننده شبکه استفاده می‌شود. بنابراین جهت ارتباط گجت‌ها با سیستم خانه هوشمند به یک رابط به نام هاب احتیاج دارند تا بتوانند فرمان‌ها را به سیستم انتقال دهند. به طور مثال در سیستم پارکینگ هوشمند یک فرمان دهنده مانند کلید تاچ یا اپلیکیشن گوشی همراه یا دوربین جهت تشخیص پلاک خودرو نیاز است. علاوه بر این موارد یک هاب هم لازم بوده تا فرمان‌ها کنترلی را به موتور بالابر درب پارکینگ انتقال دهد.
البته بعضی از انواع هاب‌ها به طور مجزا و با عملکرد مستقل نیز وجود دارد. نظیر Smarrthings اپلیکیشن خانه هوشمند شرکت سامسونگ که دارای هابی با قیمت تقریباً ۳۰۰ دلاری است که قابلیت انجام برخی ویژگی‌ها و وظایف بسته به اتصال هاب به هر یک از وسایل یا تأسیسات منزل را به طور مستقل داراست.
پروتکل (Protocol) چیست؟
پروتکل به یک سری قواعد و استانداردها می‌گویند که بر اساس آن‌ها مشخص می‌شود که هر عمل مربوط به کدام گروه است. به عبارتی دیگر پروتکل همانند زبان تکلم انسان‌ها، زبان مشترک تجهیزات هوشمند بوده که به وسیله آن با هم در ارتباط بوده و فرمان‌ها یکدیگر را اجرا می‌نمایند. به همین دلیل به پروتکل استاندارد ارتباطی نیز گفته می‌شود.
لذا تدوین و برنامه‌ریزی خانه هوشمند بر اساس یک زبان که همان پروتکل است، صورت می‌گیرد. این کار سبب می‌شود که هنگام افزودن تجهیزات و ابزار جدید به خانه هوشمند مواردی که به آن پروتکل سازگار است، انتخاب شود.
پروتکل‌ها نظیر هر زبانی ویژگی‌ها، مزایا و محدودیت مخصوص به خود را دارا هستند. پروتکل انواع مختلفی دارند. زبان برخی برای ارتباط بی‌سیم مانند بلوتوث، دیتا یا وای فای و برخی دیگر جهت ارتباط از طریق کابل وسایل به یکدیگر نوشته شده است. KNX و Zigbee ، Zwave سه پروتکل مهم و معروف خانه هوشمند هستند که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهید شد.
پروتکل KNX
این پروتکل به عنوان پروتکل رسمی اتحادیه اروپا شناخته می‌شود. امنیت بالای KNX سبب شده است که از آن برای خانه‌سازی در اروپا استفاده گردد. چراکه در بسیاری از مناطق اروپا و آمریکا به منظور کاهش مصرف انرژی و امنیت خانه‌ها باید هوشمند ساخته شوند و در غیر این صورت مجوز فروش را نخواهند داشت.
پروتکل KNX برای ارتباط کابلی در خانه هوشمند تعریف شده که از کابل مخصوصی به نام KNX جهت این کار استفاده می‌شود.
کارخانه‌های مطرح لوازم خانگی نظیر ال‌جی و سامسونگ جهت هوشمند سازی از پروتکل KNX استفاده می‌کنند تا لوازم آن‌ها امکان ارتباط با سیستم خانه هوشمند اروپاییان را داشته باشد. همچنین شرکت‌هایی نظیر SIEMENS، ZENNIO و سامسونگ جهت ساخت تجهیزات خانه هوشمند از این پروتکل استفاده می‌نمایند.
پروتکل Zigbee و Zwave
این دو پروتکل از مهمترین و کاربردی‌ترین پروتکل‌های خانه هوشمند برای ارتباط بی‌سیم به شمار می‌آیند. به منظور جلوگیری از تداخل امواج اینترنت خانگی و ارتباط وسایل دارای این ارتباط نظیر تلفن‌ها همراه با تجهیزات هوشمند از باند کوتاه‌تر و یک گروه پایین‌تر با فرکانس ۹۰۸٫۴۲MHz استفاده شده است. تفاوت این دو پروتکل در این است که پروتکل Zwave قابلیت ارتباط وسایل با برندهای مختلف را با هم دارد. اما در Zigbee این‌گونه نیست و تمام لوازم جهت برقراری ارتباط باید از یک برند باشند در غیر این صورت هماهنگی کمتر خواهد بود.
